6.15: De wekker gaat, ik rol mezelf onder de klamboe uit en zet het raam open. Aunti hoor ik al bezig met waarschijnlijk al de voorbereidingen voor de lunch. Het ontbijt zet ze klaar zodra ik mijn deur open doe. Ik loop naar de wc, ah gelukkig er is water dus kan gewoon mijn handen wassen en doortrekken. Ik drink thee, eet een broodje met jam en een bakje yoghurt.

7.00: Ik zeg Aunti gedag en ga op weg naar school. Het eerste wat ik doe is zwaaien naar Mzee die altijd terug zwaait. Dan loop ik langs Yvette en zeg: "Mwaramutse, amakuru?" (=goedemorgen, hoe gaat het?). Ik loop de heuvel af en de waterdragers lopen de heuvel op. De poort van school zit nog op slot dus ik neem de andere ingang waar de security man zit en dan begint het handen schudden en good-morning zeggen tegen de andere leraren. Dit zijn er heel wat. Ik loop naar de lerarenkamer voor krijtjes, gelukkig er zijn er een paar, bordenwissers daarentegen zijn er niet (hierover later meer).

7.15: Officieel start de les nu, maar de leerlingen zijn nog onderweg naar hun lokaal dus ik praat ook nog even met de leraar Frans (ook genaamd Mzee wat "old man" betekent).

7.25: Ik ben ik het lokaal van Senior 4 MEG (Mathematics, Economy, Geography) en ontmoet een aantal nog wat slaperige leerlingen. Het bord is helemaal volgeschreven maar als ik binnenkom begint een van de leerlingen dat schoon te vegen. Zoals ik al zei zijn er geen bordenwissers dus het schoonvegen gebeurt als je geluk hebt met een soort droge spons, anders met wc-papier of gewoon papier.

7.30: Oké laten we dan nu maar eens met de les beginnen. Logica is het onderwerp. Niemand heeft er nog van gehoord dus dat is een leuk begin, ik mag een hele introductie geven. Eerst zijn ze nog wat timide, maar gaandeweg komen er wel vragen. Ik stel ook vragen terug en dat maakt de les best wel interactief. Ik laat ze zelf aan opgaven werken en loop langs om te zien hoe het gaat.

8.55: De bel gaat. Ik geef ze opgaven op die ze kunnen oefenen (hierbij verwijs ik naar een boek in de bieb waarvan later blijkt dat ze dit niet hebben begrepen, doet niemand dat hier?). Ik heb nu geen les dus loop terug naar de lerarenkamer, onderweg kom ik langs Senior 3 waar Geoffrey wiskunde geeft. Ik ben benieuwd hoe hij dat doet dus vraag of ik erbij mag zitten. Natuurlijk is de reactie! Ik prop mezelf in een bankje bij Elly en Junior. Eerst uitleg van theorie ("quadratic equations" roepen ze in koor), examples op het bord en dan gaan ze zelf aan de slag. Ik loop rond en help waar nodig. Geoffrey is een docent met humor, de sfeer in de klas is goed.

10.35: Break-time, dit betekent zoete thee met melk en een snack in de lerarenkamer. Een drukte van jewelste altijd en soms is het ook best prima om je mok thee mee naar buiten te nemen en met Rose (Keniaanse lerares Literature) op het bankje voor de bibliotheek te zitten. Even kletsen over hoe het gaat.

11.00: Einde van break-time en de lerares History vraagt of ik haar les kan overnemen en dat zij die van mij morgen doet. Prima, geen probleem, ik was gelukkig al voorbereid. Dus ik ga op weg naar Senior 1. "Teacher, we have History!" (dit gaat bijna in koor). Dit is nog steeds een groep maar omdat er wel al meer eerstejaars bij zijn gekomen is het lokaal aardig vol. Sowieso is het voor deze leeftijd moeilijk om lang te concentreren, zeker als je bedenkt dat je met 3 anderen in een schoolbankje zit, het lokaal donker is en je pen/boek/liniaal de hele tijd door anderen wordt afgepakt.

12.40: Einde van de les, lunchtijd! Ik ben nog niet klaar met nakijken van de opgaven bij alle leerlingen, dus ik kom vanavond tijdens prep-time terug! Nu eerst even naar huis en in alle rust eten bij Aunti. Het is vis met rijst en rode saus deze middag. Oja, rond dit tijdstip rijdt ook de schoolbus met kinderen van de nabijgelegen primary school langs. Als ze mij zien begint de hele bus met kinderen te schreeuwen "muzungo, muzungo, muzungo" en alle handjes steken uit het raam en zijn aan het zwaaien. Ik zwaai terug naar de lachende kinderen!

14.00: De lessen op school beginnen weer maar het regent zo hard dat ik er niet doorheen kan. Zelf hoef ik geen les te geven dus dat scheelt. Ik bereid het tentamen voor Senior 1 dus voor in huis zittend op mijn bed.

15.00: Het is droog. Ik probeer Sharifa te bereiken, zij is een student van de KDA en heeft eindexamen gedaan afgelopen jaar. Ze heeft meegedaan aan een project van de school in Wageningen die ook haar schoolgeld heeft gesponsord. Nu is ze nog aan het wachten op de resultaten van het eindexamen (dit duurt ruim 4 maanden) waarna ze wil gaan studeren. Ik wil haar helpen met de application voor een scholarship. Hiervoor is het handig als we afspreken, maar haar oma is ziek en daar moet ze bij zijn. Uiteindelijk krijg ik haar te pakken en spreken we af bij Remera, een busstation waar ik de weg naartoe weet.

16.15: Ik ben te vroeg dus loop wat rond. Het is een drukte met moto's, busjes, bussen, mannen in pakken, vrouwen in gekleurde rokken en ze hebben allemaal van die mooie ingevlochten haren!

16.30: Nog geen Sharifa en ik word ondertussen door iedereen aangestaard. Er komt een jongen vertellen dat hij een school heeft en of ik die kom bezoeken. Er loopt een huilend klein kind langs dat niet wil lopen, maar als hij mij zit gelijk stil wordt en me een handje komt geven. De moeder moet heel hard lachen, en ik ook!

16.45: Sharifa belt dat ze er bijna is. Ik leg uit waar ik ben. Zij moet mij maar herkennen, ik ben hier de enige muzungo dus dat zal niet moeilijk zijn.

17.00: Ze heeft me gevonden en we zoeken een spot om even rustig te praten. Ik vertel haar over de mogelijkheid voor een scholarship en hoe de aanmelding werkt. Dat gaat hier via sms. De eerste vraag, die ze niet gelijk stelt maar wat ik kan zien, is hoe ga ik deze smsjes betalen? Ik vertel haar dat ze zich hier niet druk over hoeft te maken. Dit is een hele opluchting, ze gaat deze kans grijpen en we praten verder over wat ze wil doen, over school, vroeger, familie, vrienden en hoe dat bij mij is. Ik vertel waarom ik hier ben en wat ik ervaar. Ze is een pittige dame die heel slim is en zeker van wat ze wil en kan bereiken. Het grote probleem is geld. Ik hoop heel erg dat ze de kans krijgt en grijpt en dat ze uitgekozen wordt voor dit scholarschip.

18.15: Het is al donker, we nemen afscheid. Sharifa moet terug naar haar oma. Ik geef haar hopelijk genoeg geld voor airtime voor de application.

18.25: Terug op het busstation sluit ik achteraan in de rij voor de bus naar Kanombe (district van Kigali waar ik woon). Je kunt het misschien niet voorstellen maar er is een hele nette lange rij gevormd. De jongen die dit in de gaten houdt blijkt dezelfde te zijn als diegene die in Wageningen klimaatbeheersing wilde studeren maar wiens application is afgewezen. Hij vraagt of ik niet vooraan wil staan, "I can just escort you because you are a visitor", ik bedank hem vriendelijk en leg uit dat ik een lange tijd blijf en best kan wachten in de rij.

19.00: Thuis en Anna heeft het eten al klaar. Groenten met pasta.

19.30: Ik ben op weg naar school. Vanochtend ontdekte ik dat er nieuwe eerstejaars bij zijn gekomen en die hebben dus de eerste lessen gemist. Van 19 tot 21 uur is het elke avond prep-time. Dit betekent dat de studenten huiswerk maken, stof herhalen en soms uitleg krijgen van een supervisor/docent/mede-student.

19.35: De klas is bijna helemaal in slaap. Alle kinderen liggen op tafeltjes en schrikken op als ik binnen kom. Voor deze jonge kinderen zijn de dagen lang. Ze staan om 5.00 uur op en gaan pas om 21.00 richting de dorms. De nieuwe kinderen neem ik apart en leg ik uit wat we al hebben besproken. Dan ga ik nog even langs de andere kinderen en vraag hoe het gaat. Bij een groepje meisjes komt er een vraag over wiskunde. Ik ga naast ze zitten en geef uitleg. Dan blijven de vragen komen, ik merk dat dit niet is omdat ze het niet weten maar omdat ze gewoon even aandacht willen. Dit geldt overigens niet alleen voor de meisjes, ook de jongens kruipen af en toe bijna op schoot en komen erbij staan omdat het gezellig is.

21.00: Einde van prep-time. "Good night teacher Femke!"

21.10: Ik praat nog even na met twee supervisors en ze leren me 'I am tired' in Kinyarwanda: ndarushe. Sam, een van de security guys, brengt me naar huis via de binnendoor route langs het nieuwe schoolgebouw. Mzee zwaait, ditmaal met zaklamp in zijn hand.

21.30: Thuis zijn Jannette en Tette op bezoek bij Anna, ik vertel ze "ndarushe" en ze moeten lachen om mijn uitspraak. Ook de engels docente Ann die ook in het huis slaapt komt thuis en we praten over de dag, de leerlingen op school, de gebruiken in Rwanda en een meisje op school die door Ann wordt begeleid. Ann vraagt aan mij of ik weet wat dyslexie is en of je daar wat tegen kunt doen. Ik probeer haar zo goed mogelijk uit te leggen wat het is. Morgen als ze met dit meisje afspreekt zal ik er ook even bij zitten om te kijken of ik misschien kan helpen.

22.30: Eindelijk in bed, wat een dag, mooi!

Bovenstaande is een beschrijving van een dag vorige week. Het bevat zoveel als ik kan herinneren, maar beschrijft niet die conversatie die ik, op een andere dag, met een leerling had over vliegtuigen, "Moet je dan de hele tijd een gasmasker op?". Of een groepje meisjes uit Senior 5 die van de ene verbazing in de andere vallen als ik zeg dat ik leraar wiskunde ben, 26 jaar (en niet 22), niet getrouwd, niet verloofd, geen kinderen, niet heel goed ben in art, het in Nederland waarschijnlijk vriest en mijn favoriete sport schaatsen is. Andersom vertellen ze mij over dreadlocks, favoriete muziek, sport, namen, beugels, gebruiken etc. Ook kan ik niet beter uitleggen hoe leuk het was om met Sharifa af te spreken en haar verhaal te horen. Of hoe je ziet dat de leerlingen op school gewend raken aan mijn verschijning en doorkrijgen dat ik een leraar ben maar wel een ander soort dan ze gewend zijn. Eentje waaraan ze alles mogen vragen en die ook antwoord geeft. Het bevat ook niet de grapjes en gezelligheid die de leraren met elkaar hebben, of de verbaasde blije gezichten als ik in Kinyarwanda vertel dat ik naar huis ga (=ndagye murugo). Of mijn avontuur naar de markt met Aunti Anna.. Zo kan ik nog wel even doorgaan maar dat bewaar ik voor een volgend verhaal.