Henry

Hallo!

Het is alweer een tijdje geleden dat een geluid uit Rwanda jullie heeft bereikt, maar hier is er weer een! Even opfrissen: wij zijn in Rwanda geweest en hebben daar allebei een project gedaan op de King David Academy in Kigali. Deze school heeft een nauwe band met een middelbare school, het Pantarijn in Wageningen, via de stichting Rwanda Solidair.

Nina was er in de zomer van 2011 en heeft daar een basketbal- en volleybalveld achtergelaten. Het doel hiervan was de kids de ruimte en vrijheid geven om te rennen, spelen, sporten! – want dat deden ze niet naast de vele uren stilzitten en leren op de rest van de dag.

Ik was er van januari tot en met juni van dit jaar en heb het (wiskunde)onderwijs een enorme boost gegeven. De leerlingen zijn gemotiveerd geraakt voor wiskunde en ontdekken dat het eigenlijk heel leuk is!

In onze tijd daar hebben we studenten opgezocht die door sponsoring van de stichting kunnen studeren. Eén daarvan is Henry, een geweldige jongen, hij studeert Business Administration (Finance) in Butare.

Vorige maand kwam het schokkende nieuws binnen dat hij een ernstig ongeluk heeft gehad. De operatie in Uganda en de revalidatie kosten heel veel geld: €9.000,--. De stichting heeft geld binnen kunnen halen voor een eerste (geslaagde) operatie, maar het is helaas nog niet genoeg, zie http://stichtingrwandasolidair.nl/index.php/nieuws.

We weten inmiddels hoe het daar gaat als je geen geld hebt en we maken ons zorgen. We voelen ons machteloos hier in Amsterdam. Daarom willen we iets doen voor Henry.

Op 7 november gaan we meedoen aan de bergrace die is georganiseerd door Pantarijn: een race van Wageningen naar Rhenen, hoppetee de Grebbeberg op. Wij zullen rennen voor Henry en hopen hiermee zoveel mogelijk geld op te halen.

Ons voorstel is: wij rennen ons te pletter en jullie sponsoren ons door een bedrag over te maken op:

NL77 INGB 0008 880536, t.n.v. NE Straathof, Amsterdam.

Daarbij geldt: elke cent die je te makken hebt is mooi meegenomen .

Onze dank en vooral die van Henry is immens groot. Voor meer informatie over de stichting en de inzamelingsactie voor Henry:

http://stichtingrwandasolidair.nl/wp-content/uploads/2014/10/Henry2.pdf

Veel liefs!

Nina & Femke

Mijn laatste verhaal..

Ik ben weer terug en zit in Amsterdam aan de keukentafel met een kop thee achter mijn laptop. Buiten schijnt nu gelukkig de zon maar een zekere factor kan ik dat hier toch niet noemen. Ik heb vanochtend nog niemand gezien, behalve de postbode maar die had geen post voor mij. Om de haverklap kijk ik op mijn telefoon om te zien of ik nog een berichtje uit Rwanda heb via Whatsapp. Ik kreeg net een foto uit de staff-room waar iedereen aan de Afrikaanse thee en een chapatti zit. Dan denk ik, kon ik maar heel even terug en bij hen zitten..

Ik ben er dus weer en je leest hier mijn laatste verhaal. Een samenvatting van de laatste weken, een reflectie op de gehele tijd, de mooiste momenten uitgelicht en een eerbetoon aan iedereen daar die er voor mij is geweest.

Laat ik beginnen met de laatste weken. Ik was me bewust van de korte tijd die ik er nog zou zijn en wilde vooral veel op school zijn. De laatste lessen geven, de laatste keer bespreken welke tentamenvragen we geven, de laatste keer een wiskundeleraren-meeting organiseren, de laatste staff-meeting bijwonen, de laatste momenten met leerlingen kletsen en ga zo nog maar even door.

Een mooi moment: de wiskundeboeken arriveren op school. Ik haal ze op met de auto en 5 dozen boeken worden uitgeladen. Vooral de wiskundeleraren en studenten zijn blij. De bibliothecaris gaat ze gelijk alle 150 stempelen en op een goed plek neerzetten. Gelijk de volgende dag neemt Geoffrey de boeken mee in de les zodat de kinderen eruit kunnen werken. Ook ik doe dit gelijk met mijn 4e en 6e klassen. De rekening viel me heel erg mee en doordat er zoveel is bijgedragen kon ik zelfs nog een tweede bestelling doen. Ik heb een inventarisatie gedaan bij de natuurkunde, scheikunde, biologie en computer science leraren. Deze boeken komen waarschijnlijk komende week op school aan.

In de laatste weken zijn we ook bezig geweest met het organiseren van academic leaders. Het idee is dat de beste leerlingen van de klas (voornamelijk tijdens de avonduren) de andere studenten dingen uitleggen en helpen met het begrijpen van de stof. Academic leaders zijn er al een aantal jaren en zijn ook tijden goed ingezet, maar op dit moment was de organisatie er niet. Bente en ik zijn met een aantal leraren om de tafel gaan zitten om te kijken wat hun ideeën hierover waren en hoe we dit opnieuw kunnen organiseren. Er werd met zowel leraren als academic leaders gediscussieerd over de verwachtingen en taken, een rooster werd gemaakt en op een dinsdagavond zijn ze begonnen. Hopelijk blijft dit lopen zoals we met elkaar bedacht hebben, er zijn een aantal goede leraren mee bezig dus daar heb ik wel vertrouwen in.

Naast op school zijn heb ik Sharifah nog een aantal keer gezien. Goede gesprekken gevoerd en veel gelachen. Een goede vriendin die ik achter laat maar hopelijk binnenkort weer zie. Gewoon nog even naar mumuji (town) en naar de markt met de bus. Langs de oma’s van 78 en 101 jaar oud die twee huizen verder wonen. Langs Yvette om nog even te kletsen en mijn laatste nieuwe woordjes Kinyarwanda te leren. Een avond bij Aunti achter zitten en praten over vanalles. Nog een keertje zwemmen bij La Palais en visbruchettes eten.

De laatste week voor ik vertrek ga ik met Bente naar Kampala in Uganda. Zij gaat vanaf daar met een vriendin rondreizen, en ik breng haar weg. We vertrekken in alle vroegte nadat we wel zo’n 10 keer zijn gebeld door de busorganisatie omdat we anders te laat zouden komen. Ik begon me af te vragen of dit nog wel Afrika is.. De busreis duurt lang maar we slapen wat en proberen de verschillen tussen Rwanda en Uganda te zien. En die zijn er: in Uganda zijn er veel minder heuvels, spreken mensen beter Engels, worden overal op straat en in de bus dingen verkocht, is eten goedkoper, zijn veel meer mensen/auto’s/moto’s/bussen, kun je de weg oversteken wel vergeten, maar is muzungu nog steeds muzungu. We ontbijten om de hoek bij een heel klein soort van kantine waar we chapatti eten met mango en thee, we lopen de hele stad door en nemen zelfs een stukje de motor (dit kon echt even niet anders en was achteraf een heel leuke ervaring, vlak voor de rit heb ik wel een schietgebedje gedaan zodat ik hier veilig doorheen zou komen..). ’s Avonds zijn we doodop maar vinden we ons hostel veel te westers dus gaan we lekker naar de bar om de hoek waar ze wel lekkere dancehall muziek draaien en we de enige muzungu’s zijn. In Entebbe gaan we naar het strand en lezen we onze boeken uit. Midden in de nacht reis ik alleen terug naar Kigali. Mijn medereizigers zijn onder andere twee hele dikke mannen waarmee ik samen op een klein driepersoons bankje moet zitten, gelukkig niet in het midden. Ze beginnen alletwee heel hard te snurken maar wonderbaarlijk genoeg val ik ook in slaap. Als we bij de grens aankomen is het licht en heb ik geluk dat de grenswachter onder de indruk is van mijn wiskundestudie (en zelf natuurkunde heeft gestudeerd) waardoor ik snel door mag zonder al te veel ingewikkelde vragen. In de bus krijgen we een lekker muziekje en is het uitzicht prachtig. Voor ik het weet sta ik weer op Nyabugogo (het grote busstation in Kigali) en kan ik nog geen stap verzetten of ik word naar de bus die naar Kanombe gaat gebracht. Het voelt alsof ik weer thuis ben..

De laatste dag voor ik vertrek is er allerlei geheimzinnigheid op school en heeft iedereen het over het feest van die avond. Juist ja, dat is voor mij. Moses, een van mijn leerlingen uit de 6e klas komt naar mij toe en zegt: ”eigenlijk mag ik niks zeggen, maar ook wij zijn iets aan het voorbereiden. En één ding weet ik zeker, je gaat huilen vanavond.” Nou, dan weet ik dat alvast. Zelf begon ik aardig zenuwachtig te worden en heb ik me tot 3 keer toe verkleed. Om 19 uur mocht ik eindelijk naar school en werd ik ontvangen door een zaal vol leerlingen (1000 ongeveer) en leraren die begonnen te joelen en te klappen. Mijn 6e jaars meiden zaten vooraan en leidden me naar mijn plek. Op de muur was een foto van al mijn studenten geprojecteerd met de tekst ”We love u Femke!!!!”. De hele avond ging over ”mathematics is cool”, hoe ik een zaadje gepland heb (waar ze hopelijk de vruchten van gaan plukken) en werd gepresenteerd door 2 wiskundestudenten. Eerst maar eens eten: vlees met rijst, zoete aardappel en bonen. Aunti was al de hele dag op school aan het helpen met koken, zodat ook ik mee kon eten. Samen met de andere leraren en directrice Annette voegden ons in de rij tussen de studenten. Voor iedereen was dit een waar feestmaal. Vlees eten ze eigenlijk nooit, alleen als het heel bijzonder is (eens per jaar). Normaal eten ze bonen, pocho, bugari en soms wat rijst. Na het eten was het tijd voor andere zaken: bidden, dansen, zingen, optredens van studenten, speeches, cadeautjes, nog meer speeches, nog meer bidden, dansen en uiteindelijk mijn tranen. Een prachtige avond met zoveel lieve woorden, prachtige optredens, veel blije kinderen, schaterende leraren en een nog blijere Annette.

Ford vertelt in zijn speech het volgende: ”Toen Femke in onze klas kwam moesten we opeens al onze korte namen gebruiken, niemand noemt me Ford maar Femke blijft het hardnekkig volhouden, haha! Ik heb in het begin zoveel mogelijk geprobeerd haar les te vermijden want ik vond wiskunde niet leuk en kon het ook niet. Op een gegeven moment kreeg ze dat echter door en bleef ze me aanspreken waar ik was en ze vroeg steeds hoe het met me ging. Vooral tijdens de vakantie begon ik haar vragen te waarderen toen ik op school moest blijven vanwege mijn lage cijfers en ik door kreeg dat wiskunde eigenlijk best leuk is (als je het snapt). Femke was er altijd om vragen te beantwoorden, maar begreep ook dat we daar natuurlijk eigenlijk helemaal niet wilden zitten in de vakantie. Ik besef me nu wat ik haar zal gaan missen, pas als iemand weggaat ontdek je wat je had en heb ik spijt van dat ik in het begin haar lessen heb vermeden..”.

Dit is maar een fractie van alle mooie woorden die er zijn verteld. Om de haverklap moest ik het podium op om alles aan te horen, te dansen, te zingen en vooral heel veel te lachen. Rond middennacht heb ik de laatste cadeautjes gekregen en mag ik iedereen welterusten zeggen en een knuffel geven. Mijn laatste nachtje in Rwanda, ik slaap niet veel, maar voel me heel warm vanbinnen.

Mijn laatste dag begint met cadeautjes uitdelen aan de leraren tijdens de theepauze. Iedereen is blij met een schrijfblok, bordenwisser, correctiepen of 4-kleurenpen. Ik ga alle klassen langs om ”dag” te zeggen. Het gaat vrij vlot, maar bij mijn 2 favoriete klassen S6MEG en S6PEM/MPC duurt het wel even. Iedereen wil een knuffel, sommigen hebben nog een klein cadeautje of willen nog gewoon even kletsen. Zo rond lunchtijd is het wel genoeg en ga ik naar huis. Mijn beste maatjes en Annette komen nog even langs mijn huis en voor ik vertrek geef ik Aunti de grootste knuffel die ik heb. Dan, op weg naar het vliegveld, nog een laatste keer langs school, pfff ik ga dit missen!

Goed, dit is mijn verhaal van de laatste weken. Hier went alles weer heel snel en ga ik redelijk makkelijk weer door in de hectiek van de dag. Maar vergeten zal ik mijn tijd op King David nooit en ik kan met gerust hart zeggen dat hierheen gaan een van de beste beslissingen uit mijn leven is, dus die heb ik mooi binnen!

Op reis door dit prachtige land

Ten eerste, het geld voor de boeken is binnen! Iedereen die een bijdage heeft geleverd heel erg bedankt. Ik ben bezig met de bestellingen en de introductie van het systeem op school. Hopelijk is alles binnen voordat ik vertrek hier, mocht dat niet helemaal lukken dan is Bente hier nog een paar weken om de zaken te regelen. Nogmaals mijn dank is groot, ook namens alle leerlingen en leraren op school!

Afgelopen twee weken was Aino op bezoek en we hebben samen 1001 avonturen beleefd, hier volgen een paar:

Tijdens een 10 uur durende bootreis over het Kivu meer hebben we tijd om alles lekker te observeren, leren we meer woorden in Kinyarwanda en kunnen we niet ophouden met zeggen hoe mooi dit is. De plekken waar we aanleggen om bijvoorbeeld wat aardappelen te droppen zijn zeer afgelegen en sommige kinderen schijnen hier zwemmend naar school te gaan.

We leren dat giraffen groot zijn, olifanten goed in verstoppen en aapjes ook gewoon rondlopen op de universiteit in Butare. Henry leidt ons rond op de universiteit en als we vragen wat die apen hier doen, zegt hij: they are just doing monkey-business. Op zijn kamer vertelt Henry over zijn tijd op King David en laat ons een foto zien van zijn vader. Als afscheidscadeau krijgen we een cd met door hem gemaakte muziek.

Op school gaat Aino brieven schrijven met de eerstejaars als antwoord op de brieven die ze heeft meegenomen van haar eigen leerlingen in Nederland. Samen managen we de klas met ruim 70 leerlingen en zijn ze serieus bezigmet iets moois voor hun nieuwe vrienden in Nederland.

In het regenwoud (Nyungwe forest) maken we een wandeling door de theeplantages naar de watervallen. Prachtig mooi!

In Kibuye worden we keer op keer verrast, het is een prachtige plek en we kunnen heerlijk zwemmen. Ook eten we grote vis en varen we met een boot naar Amahoro eiland.

Op de laatste dag gaan we op bezoek bij de oma’s hier in de straat. Het is zo fijn om te zien hoe iedereen Aino meteen opneemt in de soort van familie. Ik zal niet gauw vergeten hoe verbaasd Aino was dat we de eerste ochtend al een knuffel kregen van het buurmeisje. De ochtendrituelen (handen schudden en vragen hoe het gaat) op school en gesprekken maken dat ze me vertelt dat om 9 uur ’s ochtends haar dag al niet meer stuk kan en hoe lief het is dat iedereen zo naar ons vraagt. Goed om deze dingen weer even te horen. Voor mij is het al een soort van normaal, maar eigenlijk is het heel bijzonder.

Ik kan niet uitleggen hoe fantastisch onze tijd samen hier was. Het waren twee weken maar leken eerder twee maanden, zo veel hebben we beleefd, gedaan, gepraat en vooral ook gelachen. Afscheid met een lach en een kleine traan, meer omdat ik besef dat ik zelf ook over 3 weken in het vliegtuig stap.

Komende 3 weken ben ik vooral op school, lesgeven, academic leaders organiseren, laatste meetingen met de leraren, met Sharifa afspreken en er gewoon nog even zijn. Tijd om een verhaal te schrijven zal er niet veel zijn dus ik denk dat mijn volgende verhaal komt als ik weer in Nederlabnd ben. Voor nu ga ik genieten van het hier zijn! :) Tot binnenkort!

Sponsor een wiskundeboek!

Beste vrienden en familie,

Ik ben inmiddels alweer 3 maanden in Rwanda waar ik naast lesgeven het (wiskunde)onderwijs op een middelbare school, de King David Academy, verder aan het ontwikkelen ben. Het onderwijs hier is voornamelijk gericht op theorie in je hoofd stampen door middel van overschrijven van het schoolbord. Mijn voornaamste doel is om een verandering in te zetten waarbij het onderwijs meer gericht is op het ook daadwerkelijk begrijpen van de theorie. Hier volgen een paar voorbeelden van de dingen die ik heb gedaan:

• Er zijn meetingen waarin we discussiëren over manieren van lesgeven, hoe zorgen we ervoor dat de leerling de lesstof begrijpt? Het belangrijkste punt hier is dat de leraren met elkaar in discussie gaan en zo van elkaar leren.
• Gebruik van praktische middelen tijdens de les wordt gestimuleerd, bijvoorbeeld proefjes bij Scheikunde en Natuurkunde, maar ook een filmpje van de planeten bij Aardrijkskunde.
• Tijdens de les worden opgaven gemaakt door de leerlingen terwijl de docent nog in het lokaal is en kunnen ze dus vragen stellen.
• Examens worden afgestemd op datgene wat er tijdens de lessen besproken is. Ook wordt het niveau langzaam opgebouwd en zijn de examens korter geworden.
• Opgaven en toetsen worden besproken met de leerlingen of er wordt een correctiemodel aangeleverd.
• Inzetten van het tutorsysteem: tutoren helpen hun klasgenoten door (voornamelijk in de avond) extra uitleg te geven en discussies te leiden.

Naast deze punten zou de aanschaf van voldoende wiskundeboeken het lesgeven voor zowel docent als leerling een stuk makkelijker maken. Op dit moment is de leerling volledig afhankelijk van dat wat de docent op het bord schrijft. De paar boeken die er in de bibliotheek zijn, zijn lang niet genoeg voor alle leerlingen. Leren voor een examen is lastig op deze manier. Ook van de docent wordt veel gevraagd omdat alle informatie van hem of haar moet komen. Wat ik graag zou willen achterlaten is een groot aantal wiskundeboeken met het juiste curriculum voor Rwanda, voor alle verschillende klassen.

Het systeem wat ik wil gaan invoeren werkt als volgt:

• De docent neemt de wiskundeboeken mee naar de klas als hij gaat lesgeven.
• De leerlingen delen met zijn tweeën een boek tijdens de les. Hieruit kunnen ze opgaven maken, een extra voorbeeld bekijken en de theorie nog een keer bestuderen.
• Na de les neemt de leraar de boeken mee terug naar de bibliotheek.
• Leerlingen kunnen tijdens tussenuren of na de lessen de boeken in de bibliotheek gebruiken.
• Antwoordenboeken zijn ook in de bibliotheek te vinden.

Om dit systeem te realiseren wil ik de volgende aantallen boeken aanschaffen:

Onderbouw:

• jaar 1: 25 boeken € 7,- per stuk, 10 antwoordenboeken € 5,- per stuk.
• jaar 2: 25 boeken € 7,- per stuk, 10 antwoordenboeken € 5,- per stuk.
• jaar 3: 25 boeken € 7,- per stuk, 10 antwoordenboeken € 5,- per stuk.

Bovenbouw:

• jaar 4+5+6: 50 boeken € 27,- per stuk (antwoorden staan achterin).

Totale kosten: € 2025,-

Door een boek of meerdere boeken te sponsoren kun je een bijdrage leveren aan het project waar ik mee bezig ben. Ik heb contact met de uitgevers van de boeken hier in Rwanda en ga ervoor zorgen dat de boeken goed terecht komen. Dit initiatief is in samenwerking met Stichting Rwanda Solidair (www.stichtingrwandasolidair.nl). Zij hebben verschillende projecten op de school georganiseerd zoals het inrichten van een computerlokaal en een bibliotheek.

Elke bijdrage, hoe klein ook, is zeer welkom! Je kunt een bedrag overmaken op rekeningnummer 8914225 t.n.v. F. A. Bekius t.a.v. "wiskundeboek".

Schroom niet om dit mailtje door de sturen naar andere mensen.

Alvast heel erg bedankt!

Groetjes uit Kigali,

Femke

Mijn naam is Keza

Op school is de vakantie begonnen. Dat betekent, iedereen mag naar huis behalve de zwakke leerlingen in de examenklassen (Senior 3 en 6). Een week lang is er gespeculeerd over welke dag de leerlingen naar huis mochten en onder welk aantal punten je op school moet blijven in de vakantie om extra te studeren. Pas op de dag voordat de kinderen naar huis mogen wordt het officieel bekend gemaakt dat ze de volgende dag naar huis mogen. Dat het vakantieschema voor 2016 in Nederland al vast staat is iets waar ze niet bij kunnen. De week was nogal stressvol, zowel voor leerlingen als leraren, omdat niemand weet waar hij of zij aan toe is. Leraren moeten alle tentamens nakijken en rapporten moeten worden geschreven. Als de druk erachter zit kan er opeens wel hard gewerkt worden. Leerlingen gaan huilen als ze moeten blijven en proberen alles om toch naar huis te kunnen gaan. Sommige studenten die moeten blijven weten te ontsnappen, maar als ze niet terug komen mogen ze niet op school blijven. Belangrijk om te vermelden is dat het extra geld kost om te blijven. De ouders en kinderen worden met een extra last opgezadeld.

Het vakantierooster hangt, ik geef samen met een andere leraar wiskunde aan Senior 6. We overleggen wie welke uren neemt en welke stof we behandelen. We bekijken oude eindexamens en zien dat sommige onderwerpen altijd terugkomen. We maken een verdeling en ik ga naar de bieb om opgaven te zoeken in een van de weinige boeken die er zijn. In mijn les zitten 13 studenten die weinig hoopvol voor zich uit staren. Oke, laat ik maar eens beginnen met zeggen dat ik begrijp dat ze niet zo vrolijk zijn omdat ze op school moeten blijven. Ik probeer ze te motiveren en uit te leggen dat ik er ben om ze te helpen zodat ze na de vakantie een goed cijfer voor wiskunde kunnen halen. Ik krijg wat instemmend geknik en een enkele "ja" maar ik ben nog niet tevreden. Over een andere boeg dan maar, ik ga eerst de namen leren, dit wordt altijd heel grappig gevonden aangezien ik sommige namen niet kan uitspreken. Dan vraag ik of ze mijn Rwandese naam al weten: Keza (het betekent "beautiful"). Hilariteit alom en ze vragen hoe ik eraan kom. 5 studenten uit de 6e klas hebben het een keer voor de grap aan mij gegeven en anderen hebben het overgenomen. Op school en in de buurt reageer ik nu ook op deze naam. Dus vanaf nu is het Keza Femke. Het ijs met mijn 13 studenten is gebroken en we kunnen aan de slag. Iedereen is lekker bezig en omdat het er weinig zijn kan ik aan iedereen aandacht besteden en zien waar de problemen zitten. Bij veel studenten zitten sommige basisregels er niet goed in, mooi dat ik dit nu al ontdek. Op weg naar de lerarenkamer kom ik Emmy tegen die heel erg sip kijkt. Ik vraag haar hoe het gaat en ze zegt uiteraard "I am fine", maar dat is duidelijk niet zo. Ook haar vertel ik dat ik het begrijp als ze verdrietig is dat ze niet naar huis mag, maar dat ik hoop dat ze het op de een of andere manier ook positief kan zien en zich weet te motiveren. Dan is het heel lang stil, ze kijkt de andere kant op, maar loopt niet door. Ik begrijp dat er iets anders is maar wil dat ze het zelf vertelt. Na een tijdje zegt ze, het probleem is niet de motivatie, maar het is geld, mijn ouders begrijpen niet waarom ik moet blijven en kunnen het eigenlijk niet betalen. Hierop reageren is lastig. Ik zeg haar dat het goed is dat ze erover praat en dat ze altijd naar me toe mag komen als ze ergens bezorgd over is. Je zorgen delen maakt de last lichter. Zie me maar als een grote zus. Voor het eerst zie ik haar lachen.

Afgelopen weekend hebben Bente en ik met Salma, Sandra, Moses en Moses een meeting gehad over de hun ervaringen met het vinden van een baan na het afronden van een studie. In het algemeen is de werkloosheid hoog en de beste manier om een baan te vinden is via kennissen/familie etc. Voor deze meeting had iedereen had zijn of haar CV meegenomen zodat we die konden bespreken en elkaar adviezen konden geven over mogelijke verbeterpunten. Elke laatste zondag van de maand komen we samen en bespreken we de vorderingen wat betreft werk en studie en delen ze ervaringen. Mooie en minder mooie verhalen komen er naar boven, maar bovenal zijn ze er om elkaar advies te geven en te helpen. Salma krijgt het voor elkaar om co-editor van een magazine te worden dat over de genocide gaat en dat in grote getale gedrukt gaat worden. Voor een groot deel vrijwillig maar waarschijnlijk leidt dit wel tot een baan ergens anders. Sandra heeft een baan, zit niet helemaal op haar plek, maar ziet wel mogelijkheden. Moses heeft ook een baan maar die is zeer stressvol en hij zoekt eigenlijk naar iets anders. Andere Moses wil graag op een middelbare school lesgeven en grijpt het begin van de nieuwe term aan om bij verschillende scholen langs te gaan. Onze rol is vooral het faciliteren van een plek waar ze samen kunnen komen (ons huis) en inbrengen van punten waar ze over na kunnen denken, maar bovenal zijn zij degene die met elkaar in discussie zijn.

In de bus is er altijd wel wat te beleven. Zo ook afgelopen week. We stappen in een overvolle bus wat betekent dat je zo ongeveer met je neus in andermans oksel staat en iedereen lekker tegen je aandrukt. Het concept "eigen ruimte" kennen ze hier niet. We zijn net het taxipark uit als een man erachter komt dat dit niet de bus naar Nyabugogo, maar de bus naar Kanombe is. Dit wordt geroepen door de bus en iedereen begint heel hard te lachen, inclusief de man zelf (!). Het lachen is zo aanstekelijk dat ik niet anders kan dan meedoen. Om de hilariteit compleet te maken begint een vrouw heel hard door de bus te roepen "Nyabugogo, nyabugogo" als de man uitstapt bij de eerste stop. Hilariteit alom en we gieren het uit van het lachen. In Nederland zou iemand zeer geïrriteerd kunnen zijn en zou het lachen gezien worden als uitlachen wat het hier totaal niet is. Dit is een voorbeeld, maar zulk soort dingen overkomen je hier elke dag. Lachen doen we hier genoeg!

Komende week is de herdenking van de genocide in Rwanda, het is dit jaar 20 jaar geleden. Ik kan me niet goed voorstellen hoe het gaat zijn, maar dat het een verdrietige week gaat worden is wel zeker. Mensen komen bij elkaar om verhalen te vertellen, muziek te horen en te huilen. Ik heb me laten vertellen dat veel mensen in het ziekenhuis worden opgenomen. Al het zeer wordt het hele jaar opgekropt en er wordt weinig over die periode gepraat, maar volgende week mag en kan dat allemaal wel. In de middag rijden er geen bussen en zijn winkels gesloten. Op school zijn er dan ook alleen 's ochtends lessen. We hebben geen idee hoe de mensen om ons heen gaan reageren en hoe we er zelf op zullen reageren, maar het is onderdeel van dit land wat maakt dat ik ook wil weten hoe het is.

Nogmaals, dank voor jullie reacties op mijn verhalen!

Gahini, Gashora en Bujumbura (Burundi)

Dit verhaal bevat belevenissen van drie uitstapjes buiten Kigali, naar Gahini, Gashora en Bujumbura (in Burundi). Terwijl ik dit schrijf luister ik naar de kerk die zo hard (en vals) aan het zingen is dat ik me afvraag hoe ze dat volhouden. Zelf ben ik even niet zo fit, zeer verkouden en een lekkere hoest. Waarschijnlijk doordat het hier 's ochtends heel heet kan zijn en dan 's middags regent en koud is. Iedereen is echter zeer met me begaan en komt langs om te vragen hoe het gaat en of ik wel medicijnen heb en niet naar het ziekenhuis moet. Totaal niet nodig natuurlijk maar zo gaat dat hier. Ik vertel dat ik medicijnen uit Nederland heb, met vitaminepillen, paracetamol en een kop thee kom een heel eind (maak je dus vooral geen zorgen!).

Gahini

Nadat ik van 7.15 tot 8.55 uur heb lesgegeven stap ik met Bente op de bus naar Gahini. In Gahini heeft ze vorig jaar stage gelopen en we gaan er op bezoek. Bus is eigenlijk een groot woord, busje wat bijna uit elkaar valt is een beter. We zitten met onze knieën onder onze oksels omdat er een wiel onder onze bank geschoven is. Na een tijd bedenkt de chauffeur dat die ook wel wat verschoven kan worden en krijgen we wat ruimte. In het begin probeer ik nog te tellen hoe vaak we stoppen maar raak de tel al gauw kwijt. De omgeving is mooi, heel groen vooral, beetje heuvelachtig en niet te heet. Onderweg wisselen we nog van bus en het laatste stukje gaan we met de motor de berg op. Uiteindelijk zijn we 2,5 uur onderweg. We bezoeken het ziekenhuis en het centrum waar Bente vorig jaar stage gelopen heeft. Ik ga met Jean-Paul woordjes leggen met letterblokjes en daarna zegt hij het na. Ook gaan we tellen, zowel in Kinyarwanda als in Engels. Niet alleen een oefening voor hem maar ook voor mij. In het centrum worden ook prothesen gemaakt en als wij er zijn krijgt een kind nieuwe benen aangemeten. Langs de stang zet hij zijn eerste stapjes, en die lach van hem, prachtig, voor het eerst kan hij lopen. We bezoeken ook het nabijgelegen ziekenhuis en aan het eind van de middag nemen we de bus weer terug. Deze keer hebben we een snellere variant die ons gelukkig onder aan de berg, waar wij halverwege op wonen, af zet. De klim naar boven maakt ons hongerig en aunti heeft frietjes met avocado salade voor ons :).

Gashora

In een weekend ga ik naar Gashora. Dit is een dorp aan een meer. Het is op de weg naar Burundi, maar vlak daarvoor moet je links de onverharde weg op. Lekker schudden en wat is het heet! We komen langs een meisjesschool die wordt gesponsord door een Amerikaanse organisatie. Veel kinderen lopen met de auto mee, ja zo langzaam gaat het, en ze schreeuwen "money, money, money..". Laat ze dan toch maar liever "muzungu, muzungu" zeggen. Aan het meer staan kleine huisjes en is het heel rustig. Je mag er niet zwemmen omdat er wel eens krokodillen in het meer zouden kunnen zitten, al hebben ze er nog nooit een gezien. In hele kleine soort kano's gaan vissers het meer op. De hoeveelheid verschillende vogels is hier ontelbaar. Het is een prachtige plek om de drukke stad even te ontlopen en een echt vakantiegevoel te krijgen. De stroom valt uit en daardoor zijn er zo veel sterren te zien dat ik teleurgesteld ben als ze de generator aanzetten. Ook wist ik niet dat kikkers zo veel lawaai maken en loopt er een kat voorbij die ik aanzag voor een kleine leeuw, haha!

Bujumbura (Burundi)

Een weekend weg, op naar Burundi met een stuk of 20 leraren van school. Een bus is gehuurd en we vertrekken vroeg. Of in ieder geval dat is de bedoeling, maar tempo zit er niet echt in. We vertrekken uiteraard een uur later dan gepland en stoppen om de haverklap. Bijvoorbeeld omdat de bus schoongemaakt moet worden, er papier, plakband en stiften gekocht moeten worden (dit zodat we een poster kunnen maken die zegt dat we van King David zijn) of omdat iemand dorst/honger/hoge nood heeft. Tijdens het rijden staat de muziek lekker hard en wordt er gedanst in de bus. En het belangrijkste waar iedereen mee bezig is, is foto's maken. Aan het eind van dit weekend weet ik hoe het voelt om een bekend iemand te zijn, verschrikkelijk al die foto's waar je voor moet poseren maar ergens ook wel leuk als herinnering. Een niet geplande stop is die waar we een lekke band krijgen (de eerste), maar niemand wordt ongeduldig want we zijn op reis en het onderweg zijn is misschien nog wel belangrijker dan de bestemming. Zodra je die instelling hebt aangenomen maakt het ook niet meer uit wat er allemaal gebeurt. We stoppen ook bij de nationale universiteit in Butare. De leerlingen die daar nu studeren en op KDA hebben gezeten zijn opgetrommeld (gebeld terwijl wij onderweg in de bus zaten) en leiden ons rond over de campus. Het is een prachtige plek om te studeren. Heel groen met veel bomen en rustige plekken om te zitten. Ik vind het (bijna) jammer dat ik zelf al klaar ben, en bespreek dit met Henry (hij zit in de laatste maanden van zijn studie). Als hij hoort dat ik een master heb afgerond zegt hij dat ik hier gewoon kan komen werken als lecturer ofzo. Na de mooie rondleiding en veel foto-momenten stappen we weer in de bus en rijden in een stuk door naar de grens met Burundi. Daar is het hopen dat we doorgelaten worden, eerst Rwanda uit en daarna Burundi in. Jim helpt ons aangezien wij als Europeanen een iets andere procedure moeten volgen, maar het loopt allemaal soepel en we mogen het land in. Weer in de bus wordt het verschil tussen Rwanda en Burundi gelijk zichtbaar. Burundi is een stuk armer. Je ziet dit aan de soort huisjes, bijna geen verkeer op de weg, kinderen in vodden en als ik onderweg scholen probeer te vinden dan lukt me dat bijna niet. De natuur daarentegen is heel erg mooi. Bergachtig en de chauffeur rijdt aardig door dus hou je goed vast! Heel veel groen is er te zien en als we Bujumbura naderen een prachtig uitzicht op het meer. De weg waar we overheen rijden is redelijk goed, maar je moet niet te veel aan de kant zitten want daar brokkelt het asfalt aardig af. In Bujumbura rijden we gelijk naar het meer, naar de Black & White beach (hoe toepasselijk). We gaan zwemmen! Ze vragen aan ons of we dat kunnen, ja natuurlijk zou je denken maar hier is dat niet zo normaal. Uiteindelijk staan we zwemles te geven en over te gooien met een bal. Na het zwemmen hebben we honger, gaan we eerst eten en dan op zoek naar het hotel of andersom? We hebben honger en gaan eerst eten maar achteraf was dat niet zo een slimme zet. Als we namelijk om 21.00 uur op zoek moeten naar een hotel voor meer dan 20 man blijkt dat nog niet zo makkelijk. Even denk ik dat we in de bus moeten slapen, maar dan mogen we toch ergens naar binnen. Het gaat allemaal zeer vaag, overleg met de hele groep is er niet, er is niet echt een iemand met de leiding, maar uiteindelijk komt het allemaal wel goed. De kraan in de douche kan niet uit en er is geen licht, maar ik kan mijn lakenzak in en onder een klamboe liggen. 's Ochtends is iedereen alweer vroeg op en voordat ik het weet moet ik alweer voor een foto poseren. Zeggen dat mijn hoofd nog niet helemaal wakker is en het dus geen mooie foto wordt heeft geen zin, dus oké daar gaan we weer. Na een ontbijt (ei, soep, matooke en thee), rondje door de stad en bezoek aan de markt wordt de terugreis ingezet. Ditmaal langs een andere route die nog mooier is dan de heenweg. Muziek is er nog steeds in de bus en het dansen gaat ook vrolijk door. Een plasstop is ook reden om een potje te voetballen en tijdens onze tweede lekke band worden er ook wedstrijdjes hardgelopen. Dit gebeurt allemaal midden op de weg want er is geen ander verkeer. Ook lenen we wat fietsen van de plaatselijke bevolking. De vraag is of ik achterop kom zitten, nou dan fiets ik toch liever zelf geloof ik. Als we bijna vertrekken komt er een meisje langsfietsen met hele grote soort pompoenen achterop gebonden. Het is een soort fruit, in Engels 'Jack fruit' en in Luganda 'fene', dit is niet te koop in Rwanda, maar dus wel in Burundi en ook in Uganda. Na een debat over de prijs en de vraag of we het wel kunnen eten aangezien we geen mes hebben wordt toch besloten het mega ding te kopen. Ik ben zeer benieuwd wat dit is. Ze vertellen dat het een heel gezonde vrucht is. We zijn weer op weg en naderen de grens met Rwanda. Voordat we het land in mogen worden al onze tassen gecontroleerd op plastic zakken, deze zijn namelijk verboden in Rwanda. Mijn nog natte zwemspullen zitten in een plastic zakje, oké die moeten dan maar los in mijn tas. Het is nog anderhalf uur naar Kigali. Onderweg stoppen we bij een bar waar we een mes kunnen lenen. Anna, Bente en ik wachten buiten, maar na een half uur kletsen en voetballen met twee jochies duurt het ons toch wel erg lang en vragen we ons af hoe moeilijk het is om een mes te lenen. Misschien dat wij onze charmes even in de strijd moeten gooien? Als we de bar binnenkomen moeten we heel hard lachen, de meeste leraren zijn voetbal aan het kijken of aan het poolen en waren alweer vergeten dat het doel van deze stop het lenen van een mes was. Uit het niks verschijnt dan toch een groot mes en kan het hakken beginnen. Er verschijnt oranje vruchtvlees met grote pitten. Het smaakt een beetje naar meloen, maar de structuur is meer kauwgom-achtig. Verder is het heel kleverig. Tijdens het eten hebben we de leraren veel lol om ons die hier toch een heel nieuwe sensatie meemaken. Zelf genieten ze met volle teugen van het fruit. Handen wassen heeft geen zin want alles blijft plakken, maar een beetje vaseline doet wonderen en dat heeft bijna elke man hier bij zich. Na het Jack-fruit avontuur rijden we door naar huis waar we aankomen als het al donker is. Het was een prachtig avontuur, heel veel gelachen, gezien, geleerd, me verbaasd over vanalles en (nog betere) vrienden gemaakt.

Op school ben ik nog steeds bezig met lesgeven en het wiskundeonderwijs verder ontwikkelen. In de staff-meeting op dinsdag weet ik altijd wat in te brengen waardoor er een uur durende discussie over ontstaat. Soms met hele positieve uitkomst, soms is het erg frustrerend, bijvoorbeeld een leraar die zegt dat de leerlingen hier machines moeten zijn om het eindexamen te halen. In mijn volgende verhaal zal ik meer hierover vertellen. Nu is het nog 3 weken voordat de leerlingen naar huis gaan vanwege de vakantie.

Bezoek, koe, bruiloft

Afgelopen weken waren druk met bezoek. Eerst kreeg ik een nieuwe huisgenoot erbij, Bente, zij is ook op school aan het werk. Daarna kwamen Hans, Hans en Jan Willem, zij sponsoren verschillende studenten op school en op de universiteit. In huis werd het gezellig druk en het Nederlands gehalte was hoog. Wel even een verschil ten opzichte van de afgelopen weken waarin ik dagen geen Nederlands sprak en thuis vooral omringd werd door mensen die in Kinyarwanda praten. We hebben veel gelachen en het was fijn om zaken wat betreft school te overleggen en feedback te krijgen. Inmiddels zijn Bente en ik weer met zijn tweeën.

Wat betreft de vorderingen in school is er veel gebeurd. Vanaf de eerste meeting, waarover ik in mijn vorige verhaal schreef, zijn er sommige leraren naar mij toe gekomen en heb ik ook een aantal lessen bijgewoond. Achteraf heb ik de leraren feedback gegeven op de manier van lesgeven. De reacties waren positief en het gaat in een goede sfeer. Daarnaast zijn er ook al twee meetings geweest met alle science leraren waarbij de focus vooral lag op hoe we het gebruik van 'practicals' in de les kunnen bevorderen. Deels gaat het dan om dingen die nodig zijn, maar groot deel gaat ook over hoe je de leerlingen de stof kunt laten begrijpen. Morgen is er een meeting met alle wiskundeleraren waar we specifiek over wiskunde gaan praten. Ik heb het idee dat er veranderingen plaatsvinden in school, of in ieder geval dat er ruimte is voor discussie over hoe er lesgegeven moet worden. Leraren komen naar mij met vragen en ideeën, iets waar ik heel blij van word. In mijn lessen gaat het goed, ik focus me vooral op de eindexamen leerlingen. Zij hebben nogal wat gaten in de voorkennis voor bepaalde onderwerpen en die behandel ik nu. Opgaven maken en bespreken zijn de voornaamste bezigheden. Streng optreden heb ik geleerd en gaat me nu prima af. Het huiswerk is op tijd af en grapjes tussendoor worden ook gemaakt. Daarnaast vind ik het heerlijk om af en toe gewoon even door school te lopen en met studenten te praten. Promisse uit Congo wil graag wat Nederlandse woorden leren want ze houdt van talen en Joyo die ziek was voelt zich eindelijk beter en eet weer.

Hieronder volgen twee verhalen die plaatsvonden in afgelopen weken en die ik graag met jullie wil delen.

Koe

Na de lunch kom ik de school binnen lopen en het eerste wat ik hoor is een luid geloei. Op het middenterrein staat een koe met haar kalf. Het is een cadeau van een vader van een leerling die geslaagd is (de eindexamen resultaten zijn net binnen). Waarschijnlijk is de moeder niet echt gewend aan een school want echt rustig staat ze er niet bij. Ook het kalf springt nogal heen en weer. Terwijl ik aan het lesgeven ben aan de vierde klas breekt de koe uit en rent over het binnenterrein, achter het kalf aan. Niemand schijnt het hier een probleem te vinden, maar ik vraag toch maar even of ik beschermd kan worden voor het geval ze mijn klas in komen rennen. "Sure madam" is het antwoord onder veel gelach. 's Avonds kom ik erachter dat de koe niet meer in de school is maar verplaatst is naar vlak voor de poort van mijn huis. Het kalf is niet bij haar en daar is niet zo blij mee, dus het geloei gaat door, ook 's nachts. Het hele gedoe met de koeien brengt het gesprek op trouwen. Als een man met een vrouw wil trouwen moet hij haar familie een aantal koeien geven. Dit aantal hangt af van de afkomst van de vrouw (gestudeerd of niet, uit een dorp of de stad, etc.) en uiteraard de hoeveelheid geld die de man heeft. Nu was ik erg benieuwd hoeveel koeien ik waard ben, dus ik ben bij verschillende mensen hier navraag gaan doen. Uiteindelijk kwam ik op gemiddeld 20 koeien. Toen ik zei dat ze bij mij thuis niet heel erg zitten te wachten op 20 koeien werd me uitgelegd dat dit geen probleem is want dat het omgerekend kan worden naar geld. Maar zei de wiskundeleraar, die even snel uitrekende hoeveel Rwandese franken dat zou zijn, dat kan geen leraar hier betalen.

Bruiloft

Een Rwandese bruiloft is iets wat je toch wel een keer wil meemaken. Dus toen ik uitgenodigd werd om samen met Bente daar heen te gaan hebben we dit serieus aangepakt. Het belangrijkste was: traditionele kleding. Na wat rondvragen kwamen we uit bij Annette die ons verwees naar een winkel waar we jurken konden huren. Ideaal leek ons en samen met Peter gingen we hierheen. Het was een hilarische middag! We hebben verschillende jurken aangehad in allerlei kleuren van goud, zilver, paars, roze, blauw etc. Peter was ons aan het adviseren maar hij vond geloof ik alles prachtig, dus toen er een vrouw de winkel binnen kwam die engels sprak heb ik haar even gevraagd om ons te adviseren. Haar advies was, kies dezelfde jurk want dan horen jullie bij elkaar en geen goud want dat kleurt niet goed bij je huid. Oke, zo gezegd zo gedaan. Terug thuis wilde iedereen onze jurken zien en werd er heel veel gelachen. De dag van de bruiloft hielp Auntie ons met aankleden en ze wist de boel goed strak te snoeren. Staand was alles oké, maar zittend kreeg ik wat weinig adem dus gelukkig kon ze hem wat losser doen. Na nog een foto-shoot bracht Peter ons op weg. Eigenlijk waren we best een beetje zenuwachtig, waren we niet te overdresst en zouden we niet een soort attractie worden als twee Muzungu op een bruiloft. Dit viel alles mee, de jurken waren goed en ik heb nog nooit zo vaak op een dag gehoord dat ik er 'smart' uit zie. Daarnaast waren we een goed duo zo dus dat was prima. De bruiloft zelf duurde lang, het was heet en er werd alleen in Kinyarwanda gesproken, maar het was een leuke ervaring. Als cadeau hadden we stroopwafels en chocola ingepakt in Sinterklaaspapier. Door de lange en hete dag zal de chocola en stroop enigszins zijn gaan lopen, en ook het Sinterklaaspapier was niet zo mooi meer, maar ik hoop dat ze van deze Nederlands en Belgische specialiteiten hebben genoten.

Volgend weekend gaan de leraren op uitje naar een beach in Burundi. Zeer benieuwd naar dit avontuur!

Stap 1 richting ontwikkeling van het onderwijs

Elke dinsdagmiddag om 16.30 uur is er staff-meeting op school. Afgelopen week heb ik met Annette, de directrice, gepraat over hoe ik het hier ervaar en dan met name wat betreft het lesgeven. Kort samengevat, wat het meest opvalt is dat alles gericht is op theorie en niet op praktijk. Daarnaast zijn leerlingen niet gewend om vragen te beantwoorden of te stellen. De meest gebruikte methode hier is het bord volkalken met notes en de leerlingen schrijven deze over. Annette vroeg mij om tijdens de staff-meeting wat te vertellen over het onderwijs in Nederland en in het bijzonder over mijn manier van lesgeven. Ik zag dit als de kans om de leraren uit te nodigen om met mij en elkaar in gesprek te gaan over hoe de manier van lesgeven op school verder ontwikkeld kan worden om zo de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Mijn praatje had ik goed voorbereid en op dinsdagochtend nog even aan de chair-man gevraagd of hij mij op de agenda kon zetten ("uiteraard" was de reactie). Het werd gelijk gebruikt om alle nieuwe leraren een zegje te laten doen. Dit werd door iedereen anders ingevuld en veel hadden het over de discipline op school. Die is wat mij betreft meer dan uitstekend, dit heb ik dan ook gezegd en daar werd iedereen heel vrolijk van. Er werd aandachtig geluisterd naar wat ik te zeggen had en ik kreeg het idee dat ze er best wel open voor stonden. Ik heb de leraren uitgenodigd om mijn lessen te bezoeken om zo een beeld te krijgen van hoe ik lesgeef. Ook heb ik aangeboden hun lessen te bezoeken en advies te geven over hoe ze bepaalde methoden kunnen toepassen. En uiteraard ben ik bereid alles uit te leggen en vragen te beantwoorden. Nu is het afwachten of ze daadwerkelijk mijn aanwezigheid gaan gebruiken, maar een eerste stap is gezet. Aan Annette zal het in ieder geval niet liggen, zij heeft namelijk in haar praatje tijdens de meeting ruim een half uur gepraat over hoe goed ze mijn ideeën vindt en hoe blij ze is dat ik hier ben. Ze bedankt me nu al voor alle energie en effort die ik in de school, studenten en leraren steek. Ik werd er bijna verlegen van. Tijdens de meeting worden er nog veel andere punten besproken die soms eindeloos duren en waarvan ik af en toe het daadwerkelijke punt verlies. Een belangrijk punt, waardoor ik maar weer besefte hoe goed ons systeem in Nederland is, is de zorgverzekering. Hier kost zoiets veel geld en kan alleen aangevraagd worden als alle leraren daarin meedoen. Veel leraren vinden dit te veel geld en betalen liever als ze daadwerkelijk iets hebben, maar dan kunnen de kosten natuurlijk hoog oplopen. Phoe, ingewikkeld punt. Ook kan het uren gaan over id-kaarten en werkboeken. Om 20.00 uur was de meeting eindelijk over. Gelukkig hadden we tussendoor wel gegeten, al is het eten op school niet zo lekker als wat Aunti kookt, dus thuis eet ik gewoon weer.

Na de staff-meeting vraagt Annette of ik de volgende dag mee ga met 5 meiden uit Senior 5 en 6 naar de Amerikaanse ambassade voor een soort science training. Ze was die dag nog gebeld en er werden 5 meiden geselecteerd. Nu moet er ook een teacher mee en Annette wil graag dat ik dat doe. Ik wil dit natuurlijk heel graag! Zeer benieuwd hoe dit soort dingen gaan. Mijn lessen gaan dan niet door, maar daar schijnt niemand problemen mee te hebben. Beter 5 laten uitblinken met een muzungo teacher, dan minstens 100 leerlingen les laten krijgen van mij. Maargoed, die halen het wel weer in, waarschijnlijk op zaterdagochtend. In de eersteklas lesgeven is inmiddels ook niet meer zo heel leuk aangezien ze met meer dan 70 zijn. Het idee is al de hele week dat ze opgesplitst worden in twee groepen, maar ondanks dat iedereen erover praat is het nog niet gebeurd. Lesgeven aan ruim 70 kids in een klein lokaal waarbij iedereen nu met minstens 3 en vaak 4 kinderen naast elkaar in 1 bankje zit, is een hele uitdaging. Opgaven geven en langslopen is het enige wat nog enigszins werkt, maar ook dat is lastig omdat iedereen zo op elkaar gepropt zit dat je er haast niet tussendoor komt.

Maandagavond is debat-avond, waarin elke klas dezelfde stelling krijgt en daarover debatteert. Afgelopen week was de stelling: "Rwanda should reform its education so as to tackel modern challenges". In elke klas zou een leraar moeten zijn maar aangezien er heel veel klassen zijn lukt dit niet. Ik was eerst in Senior 4 waar het aardig ging, ze kennen de regels, maar er werd ook veel tussendoor gepraat. Toen ik bij Senior 1 aankwam was ik compleet verbaasd. Alle leerlingen zaten aandachtig te luisteren naar de argumenten van Shaban die in het team "voor" de stelling zat. Daarna kwam "Filette" die "tegen" de stelling was. Als het even niet volgens de regels ging, legde een van de ouderejaars het uit. Eén keer was er wel complete chaos, en niemand leek dat te kunnen stoppen, dus toen heb ik ingegrepen waarna de rust terugkeerde. Als laatste mocht een van de voorstanders van de stelling nog spreken. Normaal is ze een stil meisje in mijn klas, maar na die avond is mijn beeld compleet veranderd. Ze was in staat om de hele groep enthousiast te maken met haar argumenten. Ze sprak zo goed en vol overtuiging dat mijn mond ervan openviel. Op een gegeven moment maakte ze de klas zo enthousiast dat iedereen begon te joelen en klappen en lachen. Ook ik kon op dit moment niet anders dan meedoen. Zelfs de security guys die voor orde en rust moeten zorgen kwamen kijken en stonden te lachen om het gehele tafereel. Ja, echt, wat een verbazend mooie avond!

Terug naar de science training op de Amerikaanse ambassade. Dit werd georganiseerd door Techwomen, een organisatie die science onderwijs wil stimuleren onder vrouwen en dan met name in Afrika en het Midden-Oosten. Er waren een stuk of 12 scholen uit Kigali uitgenodigd en iedere school kwam met 5 meiden en een leraar. Na een korte introductie werden de meiden in groepen opgedeeld en bij iedere groep kwamen een aantal vrouwen (met technische achtergrond) waaraan ze alles mochten vragen. Eerst waren mijn studenten nog wat verlegen maar naar wat aanmoediging kwamen ze wel los. Naast met mensen praten was er ook een boel te doen. Overal waren een soort proefjes opgesteld waarmee de meiden zelf konden ontdekken hoe bijvoorbeeld de afstand die een pijl aflegt verschilt als je de hoek verandert. Prachtig om te zien hoe leuk ze dit vonden en aan mij komen vertellen wat ze hebben geleerd door zelf te doen. Ondertussen praat ik met mensen van de organisatie en vertel hoe goed het is dat dit soort dingen georganiseerd worden aangezien de studenten dit niet op school te zien krijgen. Op een gegeven moment was ik eigenlijk meer hen aan het uitleggen hoe het systeem hier in elkaar zit. Ze schrikken ervan als ik vertel dat er op school geen internet is en de leerlingen geen boeken hebben. In het introductie praatje stelde iemand vast dat iedereen een telefoon heeft, maar nee dat is hier op school niet toegestaan. Ik kom in contact met Rita die zelf Rwandees is en in het project van Techwomen zit. Zij is nu samen met een paar anderen een project aan het opzetten waarin ze deze praktische manier van lesgeven wil stimuleren op middelbare scholen. In gesprek met haar haalt ze precies de punten aan die ik in de staff-meeting heb genoemd. We wisselen nummers uit en ik hoop dat ik haar mag verwelkomen op King David! Aan het eind van het programma zijn de meiden tevreden met een nieuw t-shirt, 3 pennen, 1 potlood, een kleine zaklamp en een flesje water. Dit bovenop het feit dat ze een dag uit de school mochten zijn. We wachten op de auto die ons terugbrengt en nemen de tijd voor een foto-shoot en praten over allerlei zaken: van geloof tot sport tot vriendjes tot eten tot wat na school? Deze dag heeft ze in ieder geval aan het denken gezet en een stapje verder gebracht. Een van de twee auto's is gearriveerd, maar de tweede laat lang op zich wachten. Een dame van de ambassade rijdt langs en vraagt waar we heen moeten. Ze brengt ons terug naar school. In de auto vertelt ze mij dat de spullen die tijdens de dag gebruikt zijn op de ambassade liggen en dat we die best mogen lenen. Ook hier wissel ik nummers uit, dit is zeker een goed idee! Ze zet ons af bij school en ik bedank haar heel erg voor de drive en de organisatie van de dag. Eenmaal in school loop ik met de meiden naar binnen en komen van alle kanten de vraag: "are you back from America?". Het is al laat dus de dorms van de meiden zijn al gesloten wat betekent dat ze niet bij hun spullen kunnen. Zelf uitleggen dat ze vandaag niet op school waren heeft geen zin, dus de enige optie is dat ik het ga vragen wat gelijk alle deuren opent. Ik bedank de meiden voor de leuke dag en loop nog even langs de lerarenkamer. Veel zijn nog aan het eten en iedereen wil weten hoe het was. Ik vertel enthousiast over alles en vooral de Physics docent wil precies weten hoe de proefjes gingen en of we dat niet hier ook kunnen doen. De Geography leraar heeft nog een vraag voor mij over soorten koeien, helaas kan ik deze niet beantwoorden. Dus, bij deze, als je weet wat voor verschillende soorten koeien we in Nederland hebben, qua ras, dan graag een reactie hieronder voor Aggrey! Ook heb ik ontdekt dat tegenover de Amerikaanse ambassade een bibliotheek zit waar je gratis boeken kan lenen, ideaal voor de leraren op school. Ik probeer uit te leggen waar het is aan Nicolas en we moeten heel erg lachen als we erachter komen dat we het over verschillende grote rotondes hebben, oké, terug naar Remera en dan …? Ik bied aan om samen naar de bibliotheek te gaan zodat hij research kan doen voor zijn lessen. Voor ik naar huis ga vertel in aan Annette over de dag en die vindt het nog steeds allemaal prachtig. Ze begint er enthousiast over te vertellen tegen de headmaster, nog net voordat er weer een volgend beroep op haar wordt gedaan. Ik ga tevreden naar huis!

Oké, dan nog één leuk verhaaltje: in S1 geef ik les over verzamelingen en de opdracht was, geef de verzameling van je broers en zussen. Het ging hierbij om de wiskundige notatie maar het is ook zeer interessant om te zien hoe groot deze verzamelingen kunnen zijn. Ik liep door het lokaal en controleerde sommige schriftjes toen ik bij Prince aankwam. De verzameling van zijn broers en zussen bevat een naam die ik opmerkelijk vond, namelijk 'Femke'. Dus ik zei wow, heb je een zus die Femke heet? Eerst dacht ik dat hij mij misschien voor de gek aan het houden was. Ik keek wat beter en dit maakte dat ik bijna achterover viel van verbazing, hij had namelijk ook de naam Annika opgeschreven (naast nog 4 andere namen). Prince heeft twee zussen genaamd Annika en Femke, ik begon hem uit te leggen dat mijn zusje Annike heet. Hij vertelde mij dat hij een tante in Nederland heeft dus dat zal de verklaring zijn. Grappig dat ook hier Rwanda deze namencombinatie voorkomt!